NPCI ने भारतात UPI सुरू करण्यासाठी ‘व्हॉट्‌सॲप पे’ला मान्यता दिली
- 5 नोव्हेंबर 2020 रोजी नॅशनल पेमेंट्‌स्‌ कॉर्पोरेशन ऑफ इंडियाने (NPCI) ‘व्हॉटस्‌ॲप पे’ ला मान्यता दिली असून त्याची युनिफाइड इंटरफेस (UPI) पेमेंट सर्व्हिस चालवण्यासाठी भारतात मंजुरी दिली.
- 1 जानेवारी 2021 पासून हे लागू होईल.
व्हॉटस्‌ॲपचे ठळक मुद्दे :
- भारतात सुमारे 400 दशलक्ष व्हॉटस्‌ॲप वापरकर्ते आहेत. आणि या मंजुरीनंतर, फेसबुकच्या मालकीचा व्हॉटसॲप आपला UPI तळ जास्तीत जास्त 20 दशलक्ष नोंदणीकृत वापरकर्त्यांपर्यंत वाढवू शकतो.
- व्हॉट्‌सॲपवरील ‘पेमेंट फीचर’ हे 10 वेगवेगळ्या प्रादेशिक भाषांमध्ये उपलब्ध होईल. तसेच ही सुविधा पुरवण्यासाठी त्यांनी ICICI बँक, HDFC बँक, AXIS बँक, स्टेट बँक ऑफ इंडिया आणि जिओ पेमेंटस्‌ बँक या पाच बँकांसोबत भागीदारी केली.
- हे सुरक्षेसाठी एक अद्वितीय UPI पिन प्रविष्ट करण्यासाठी मजबूत सुरक्षा आणि गोपनीयता धोरणांसह डिझाईन केलेले आहे.
- ‘व्हॉटस्‌ॲप पे’ मागे कोणतेही व्यवहार शुल्क नाही, याला 140हून अधिक बँकांनी पाठिंबा दर्शविला आहे.
पार्श्वभूमी :
- व्हॉटस्‌ॲप 2018 पासून
1 दशलक्ष वापरकर्त्यांसह बिटा मोडमध्ये यूपीआय आधारित पेमेंट सिस्टिम चालवत आहे.
UPI मधील TPAP ट्रॅन्झॅक्शन प्रमाणामध्ये 30% पर्यंत जाईल : NPCI
- UPI मधील TPAP ट्रॅन्झॅक्शन प्रमाणामध्ये 30% कपात करण्यामागील उद्देश निर्णय जोखमीकडे लक्ष देणे आणि UPI इकोसिस्टिमला संरक्षण देणे हा आहे.
- मागील 3 महिन्यांमध्ये UPI मध्ये प्रक्रियेच्या एकूण व्यवहारांच्या आधारे 30% कपात मोजली जाईल.
- UPI व्यवहारांमध्ये Third Party Apps च्या आकडेवारीनुसार वॉलमार्टच्या मालकीच्या ‘फोन पे’ हा भारतातील सर्वात जास्त वापरला जाणारा UPI ॲप आहे. ज्याने ऑक्टोबरमध्ये सुमारे 40 टक्के मार्केट शेअरसह 835 दशलक्ष व्यवहार केले आहेत.
- ‘गूगल पे’ हे सुमारे 820 दशलक्ष व्यवहारांसह दुसऱ्या स्थानावर आहे.
- प्रथमच NPCI द्वारे संचलित UPI नेटवर्कने ऑक्‍टोबर 2020 मध्ये 2 अब्ज मासिक व्यवहार ओलांडले आहेत. त्याद्वारे त्याने स्वतःला भारतातील प्राथमिक किरकोळ पेमेंट चॅनेल म्हणून स्थापित केले आहे.
UPI बद्दल :
- UPI ही त्वरित रिअल टाइम पेमेंट सिस्टिम आहे. त्याला RBI नियंत्रित करते.
- एप्रिल 2014 मध्ये याची ओळख झाली होती.
- UPI BHIM (भिम इंटरफेस फॉर मनी) वर आधारित NPCIने विकसित केलेले भारतीय मोबाईल पेमेंट ॲप 2016 मध्ये सादर केले गेले होते.
- बी. आर. आंबेडकर (भारतीय विद्वान, न्याय शास्त्रज्ञ, अर्थ शास्त्रज्ञ, राजकारणी आणि समाज सुधारक) यांचे नाव देण्यात आले आहे.
- UPI 2.0 एप्रिल 2018 मध्ये लाँच केले गेले होते.
अलिकडील संबंधित बातम्या :
- नॅशनल पेमेंटस्‌ कॉर्पोरेशन ऑफ इंडियाने (NCPI) आंतरराष्ट्रीयीकरण करण्यासाठी (किंवा विदेशात निर्यात करण्यासाठी) संपूर्ण मालकीची उपकंपनी NPCI इंटरनॅशनल पेमेंटस्‌ लिमिटेड (NIPL) सुरू केली आहे.
- NPCI ने रितेश शुक्ला यांची NIPL चे मुख्य कार्यकारी अधिकारी म्हणून नियुक्ती केली.
नॅशनल पेमेंट्‌स्‌ कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NCPI) बद्दल :
- स्थापना – 2008 साली (RBI आणि भारतीय बँक असोसिएशनच्या) पुढाकाराने
- कार्यालय – मुंबई
- व्यवस्थापकीय संचालक (MD) आणि मुख्य कार्यकारी अधिकारी (CEO) – दिलीप अस्बे