जम्मू आणि काश्मिरचे माजी नायब राज्यपाल गिरिशचंद्र मुर्मू यांची भारताच्या कॅगपदी नियुक्ती
- ५ ऑगस्ट २०२० रोजी जम्मू आणि काश्मिरचे पहिले नायब राज्यपाल गिरीशचंद्र मुर्मू यांनी राष्ट्रपती रामनाथ कोविंद यांच्याकडे आपल्या पदाचा राजीनामा दिला. (मनोज सिन्हा यांची जम्मू-काश्मिरचे नवे नायब राज्यपाल म्हणून नियुक्ती)
- त्यानंतर त्यांची नेमणूक ८ ऑगस्ट २०२० रोजी भारताचे १४ वे महालेखापरीक्षक (CAG) म्हणून राष्ट्रपतीद्वारे करण्यात आली.
- मुर्मू यांना २०२४ पर्यंतचा कार्यकाळ लाभणार आहे.
गिरीशचंद्र मुर्मू
- ८ ऑगस्ट २०२० रोजी भारतीय नियंत्रक व महालेखापरीक्षक म्हणून पदभार स्वीकारला.
- जम्मू आणि काश्मीर केंद्रशासित प्रदेशाचे पहिले नायब राज्यपाल
- १९८५ च्या बॅचच्या भारतीय प्रशासकीय सेवेतील गुजरात केडरचे अधिकारी
नियंत्रक आणि महालेखा परीक्षक (CAG)
- भारतीय राज्यघटनेत कलम १४८ मध्ये या पदाची स्वतंत्र तरतूद
- केंद्र व राज्ये या दोन्ही स्तरांवर देशाच्या पूर्ण वित्तीय प्रणालीचे नियंत्रण करतात.
- नियुक्ती – राष्ट्रपतींद्वारे
- कार्यकाल – ६ वर्षे किंवा ६५ पूर्ण यापैकी जे अगोदर पूर्ण होईल तोपर्यंतचा कार्यकाळ.
- पदच्युती – सर्वोच्च न्यायालयाच्या न्यायाधीशांप्रमाणे
- राजीनामा – राष्ट्रपतींकडे
महत्त्वाचे
- भारतीय लेखा व लेखापरीक्षण विभागातील कर्मचार्‍यांच्या सेवाशर्ती राष्ट्रपती महालेखापरीक्षकांशी विचारविनिमय करून ठरवतात.
- टी. एस. आर. सुब्रह्मण्यम यांनी ‘कॅग’ यास ‘दंतहीन कागदी वाघ’ असे संबोधले.
- कॅग यांना भारताच्या मुख्य निर्वाचक आयुक्ताच्या बरोबरीचा दर्जा असतो.
- कॅगला लोकलेखा समितीचे कान आणि डोळे म्हणून संबोधले जाते.
- भारताचे पहिले कॅग – व्ही. नरहरी राव (१९४८ – १९५४)
- १३ वे कॅग – राजीव महर्षी (२०१७ – २०२०)
- १४ वे कॅग – गिरीशचंद्र मुर्मू (२०२०)