टपाल योजनांचे १००% ग्रामीण व्याप्ती सुनिश्चित करण्यासाठी इंडिया पोस्टची ‘पंचतारांकित गावे’
- ग्रामीण भागात फ्लॅगारीप टपाल योजनांचे वैश्विक कव्हरेज मिळवण्यासाठी १० सप्टेंबर २०२० रोजी केंद्रीय संचार राज्यमंत्री संजय शामराव धोत्रे यांनी पोस्ट विभागासह ‘फाइव्ह स्टार व्हिलेज’ ही योजना सुरू केली.
- हा प्रकल्प सुरुवातीला महाराष्ट्रात सुरू करण्यात आला असून योजनेच्या प्रगतीवरून हे काम देशभर राबविण्यात येणार आहे.
- महासंचालक (पोस्ट) श्री. विनित पांडे आणि पोस्टमास्टर जनरल, मुंबई विभाग कु. स्वाती पांडे यांनीही ऑनलाईन लाँचला-हजेरी लावली.
पंचतारांकित गावे अंतर्गत योजना –
१) बचत बँक खाती, आवर्ती ठेव खाती, राष्ट्रीय बचत प्रमाणपत्र (NSC) किंवा किसान विकास पत्र (KVP) प्रमाणपत्र
२) सुकन्या समृद्धी खाती किंवा PPF खाती
३) अनुदानित पोस्ट ऑफिस सेव्हिंग्ज अकाऊंटने इंडिया पोस्ट पेमेंट्स बँक खाती लिंक केली.
४) टपाल जीवन विमा पॉलिसी/ग्रामीण टपाल जीवन विमा पॉलिसी
५) प्रधानमंत्री सुरक्षा विमा योजना खाते/प्रधानमंत्री जीवन ज्योति विमा योजना खाते
ठळक मुद्दे –
- जर वरील गावातून चार योजनेसाठी एखाद्या गावाला सार्वभौम व्याप्ती मिळाली तर त्या खेड्याला Four-Star’ दर्जा मिळतो. एखाद्या गावाने तीन योजना पूर्ण केल्या तर त्या खेड्याला ‘Three Star’ दर्जा मिळतो.
- ही योजना पाच ग्रामीण डाक सेवकांच्या पथकांमार्फत राबविली जाणार आहे, ज्यांना टपाल खात्याच्या सर्व उत्पादनांचे विपणन, बचत आणि विमा योजनांचे गाव दिले जाईल.
- या पथकांचे प्रमुख संबंधित शाखा कार्यालयातील शाखा पोस्ट मास्टर असतील. संबंधित विभागीय प्रमुख, सहाय्यक अधीक्षक पोस्ट आणि निरीक्षक पोस्ट यांच्याद्वारे या पथकांचे नेतृत्व आणि त्यांचे परीक्षण केले जाईल. मुख्य पोस्टमास्टर जनरल द्वारे मासिक प्रगतीचा आढावा घेतला जाईल.
- ग्रामीण डाक सेवकांची टीम सर्व योजनांविषयी ‘डोर-टू-डोर’ जनजागृती मोहीम राबवेल.
- ओळखले गेलेल्या गावांमधील सर्व शाखा कार्यालयांना आवश्यक प्रशिक्षण आणि पायाभूत सुविधा पुरविल्या जातील.
- शाखा कार्यालये ग्रामस्थांच्या पोस्ट ऑफिस संबंधित गरजा भागवण्यासाठी ‘वन स्टॉप शॉप्स’ म्हणून काम करतील.
प्रायोगिक तत्त्वावर योजनेची अंमलबजावणी ;
- प्रत्येक क्षेत्रासाठी दोन ग्रामीण जिल्हा/क्षेत्रे सुरू होण्यापासून संपूर्ण महाराष्ट्र राज्य या योजनेत समाविष्ट होईल.
- नागपूर विभागातील अकोला व वाशिम, औरंगाबाद विभागातील परभणी आणि हिंगोली, पुणे विभागातील सोलापूर व पंढरपूर, गोवा विभागातील कोल्हापूर आणि सांगली, नवी मंबई विभागातील मालेगाव व पालघर
- चालू आर्थिक वर्ष २०२०-२१ मध्ये प्रत्येक जिल्ह्यातील एकूण ५० गावे समाविष्ट केली जातील.