भारतातील डिजिटल पेमेंटमध्ये ३०.१९% वाढ
- आरबीआयच्या आकडेवारीनुसार, मार्च २०२१ या सरत्या वित्तीय वर्षातील डिजिटल पेमेंटमध्ये ३०.१९ टक्के वाढ झाली आहे.
महत्त्वाचे :
१) नव्याने स्थापन झालेल्या आरबीआय डिजिटल पेमेंट इंडेक्स (RBI-DPI) अहवालानुसार मार्च २०२१ रोजी २०७.८४ असणार्‍या डिजिटल पेमेंटमध्ये २ जुलै पर्यंत २७०.५९ एवढी वाढ झाली आहे.
२) या इंडेक्समधील ही वाढ अलिकडच्या काही वर्षांमधील भारतातील डिजिटल पेमेंटमध्ये होणारी वेगवान वाढ व त्यावरील अवलंबन दर्शविते.
RBI – डिजिटल पेमेंट इंडेक्स :
१) देशभरातील पेमेंट डिजिटलायझेशनच्या व्याप्तीची नोंद घेण्यासाठी सुरुवात.
२) आधार वर्ष : मार्च २०१८
३) मार्च २०१९, मार्च २०२० साठी डीपीआय अनुक्रमे १५३.४७ आणि २०७.८४ पर्यंत होता.
४) प्रकाशन : रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया
५) RBI – DPI मार्च २०२१ पासून ४ महिन्यांच्या अंतराने आरबीआयच्या संकेतस्थळावर अर्ध-वार्षिक आधारावर प्रकाशित केले जाते.
६) मापदंड :
१) पेमेंट सक्षम करणारे (Payment Enablers – weight २५%)
२) पेमेंट इन्फ्रास्ट्रक्चर – मागणीजन्य घटक (१०%)
३) पेमेंट इन्फ्रास्ट्रक्चर – पुरवठाजन्य घटक (१५%)
४) देयक कामगिरी (४५%)
५) ग्राहक केंद्रीकरण (५%)
नोट :
- यूएस – आधारित पेमेंट कंपनी ACI च्या अहवालानुसार २०२५ पर्यंत भारतातील एकूण पेमेंट व्हॉल्यूमच्या ७१.७ टक्के पेमेंट डिजिटल स्वरूपातील असेल, त्यात रोख आणि चेकच्या स्वरूपातील २८.३ टक्के पेमेंटचा समावेश असेल.