इस्रो २०२५ मध्ये फ्रान्सच्या सी एन आर एस सहभागासह “शुक्रायन – I” ला शुभारंभ करणार आहे
- ३० सप्टेंबर २०२० रोजी फ्रेंच अवकाश एजन्सीने (CNES) जाहीर केले की ते इस्रोच्या व्हिनस मिशनमध्ये भाग घेणार आहेत.
- शुक्र (Venus) ग्रहावर जीवसृष्टी असल्याच्या शक्यतेने इस्रोकडून २०२५ मध्ये शुक्रयान -I ही मोहीम हाती घेण्यात येणार आहे.
- VIRAL – Venus Infrared Atmospheric Gases Linker हे साधन रशियन फेडरल स्पेस एजन्सी Roscomos आणि Lakmos Atmosphere सह विकसित केले गेले आहे.
- मंगळयान मिशननंतर आणि चंद्र मिशन चंद्रयान – १ आणि चंद्रयान – २ नंतर आता इस्रोने शुक्रावर नजर ठेवली आहे.
- अंतराळ, अणु आणि संरक्षण (Space, nuclear & defence) यासारख्या मोक्याच्या क्षेत्रात भारतासोबत सहकार्य करणाऱ्या तीन देशांपैकी फ्रान्स एक आहे व इतर दोन देश अमेरिका आणि रशिया आहेत.
- २०१८ मध्ये भारत आणि फ्रान्सने “Joint Vision for Space Corporation” जारी केला.
- आतापर्यंत पृथ्वीवरून शुक्र ग्रहाकडे ४२ मोहिमा पाठविण्यात आल्या आहेत. जपानचे “Akatsuki” यान सध्या शुक्राभोवती फिरत आहे.
- सप्टेंबर २०२० मध्ये आंतरराष्ट्रीय खगोलशास्रज्ञांच्या पथकाने शुक्रच्या वातावरणात फॉस्फिन वायूची उपस्थिती शोधली.
- युरोपीयन अंतराळ एजन्सी मिशन, व्हिनस एक्सप्रेसला यापूर्वी २०११ मध्ये व्हीनसच्या वरच्या वातावरणामध्ये ओझोनची लक्षणे आढळली होती. त्यांना बायोमार्कर (Biomarkar) मानले जाते. म्हणजेच ग्रहात जीवनाचे अस्तित्व असण्याची शक्यता आहे.
शुक्रयान – I बद्दल
- वातावरणातील रसायनशास्र, रचनात्मक भिन्नता आणि शुक्राची गतिशीलता यांचा अभ्यास करणे हे ध्येय आहे.
- यापूर्वी २०२३ मध्ये या अभियानाची सुरुवात होणार होती.
शुक्र ग्रह
- शुक्र हा सौर मंडळामधील दुसरा ग्रह आहे आणि सर्वात तेजस्वी ग्रह आहे.
- कधीकधी समान वस्तुमान आणि आकारामुळे पृथ्वीचा जुळा ग्रह म्हणून ओळखले जाते. प्रेम आणि सौंदर्याच्या रोमन देवतेवरून या ग्रहाचे नाव देण्यात आले.
- १६०० मध्ये गॅलीलियो गॅलिली ही पहिली व्यक्ती होती जिने दुर्बिणीच्या सहाय्याने शुक्राला टिपले.
- १९६२ मध्ये अमेरिकच्या नासा या अंतराळ संशोधन संस्थेच्या मरिनर २ या स्पेस क्राप्टने शुक्राला पहिल्यांदा भेट दिली. आणि रडारच्या मदतीने पृष्ठभागाचे मॅपिंग केले.
- शुक्राच्या वातावरणामध्ये कार्बनडायऑक्साइड आणि सल्फ्‍युरिक ॲसिडचे ढग आहेत.
- शुक्राच्या पृष्ठभागावरील तापमान ४७१०C पर्यंत असते.
- पृष्ठभागावरील दाब हा पृथ्वीच्या तुलनेत ९० पट जास्त आहे.
- पृथ्वीप्रमाणे तितक्या वेगाने शुक्र फिरत नसल्याने चुंबकीय क्षेत्र तयार होत नाही.
- शुक्राला त्याच्या अक्षांवरील मंद फिरण्यामुळे एक चक्कर फिरण्यास पृथ्वीपेक्षा जास्त वेळ लागतो हा काळ पृथ्वीवरील २४३ दिवस इतका आहे.
- बहुतेक ग्रह त्यांच्या अक्षांवर घड्याळ्याच्या विरुद्ध दिशेने फिरतात पण युरेनस सारखाच शुक्रदेखील घड्याळ्याच्या दिशेने फिरतो.
- शुक्राला उपग्रह नाही.
- शुक्र पूर्वेकडून पश्चिमेकडे फिरतो तर पृथ्वी पश्चिमेकडून पूर्वेकडे फिरते.
भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO)
- १५ ऑगस्ट १९६९ रोजी डॉ. विक्रम साराभाई यांच्या प्रेरणेतून कर्नाटकातील बंगळूर येथे भारतीय अवकाश संशोधन संस्थेची स्थापना करण्यात आली.
- आंध्रप्रदेशातील नेल्लोर जिल्ह्यात श्रीहरीकोटा येथे उपग्रह प्रक्षेपण केंद्र आहे.
- १९ एप्रिल १९७५ रोजी कॉसमॉस – ३M प्रक्षेपकाद्वारे “आर्यभट्ट” हा भारताचा पहिला उपग्रह सोव्हिएत रशियाच्या मदतीने अवकाशात पाठवला.
- सेक्रेटरी ऑफिस ऑफ स्पेरा – कैलासवदिवू (के) सिवन
फ्रान्सबद्दल
- राजधानी – पॅरिस
- चलन – युरो, सीएएफपी फ्रँक
- अध्यक्ष – इमॅन्युएल जीन – मिशेल फ्रेडरिक मॅक्रॉन