भारताने म्यानमारला १० लाख कोविड लसींचे अनुदान
- अलीकडेच भारताने शेजारील देशांसाठी सतत मानवतावादी धोरणाचा भाग म्हणून म्यानमारला ‘मेड इन इंडिया’ कोरोना लसींचे १० लाख डोस आणि १०,००० टन तांदूळ आणि गहू अनुदान म्हणून दिले आहे.
- १ फेब्रुवारी २०२१ रोजी म्यानमारच्या लष्कराने लोकशाही पद्धतीने निवडून आलेल्या आंग सान स्यू की यांच्या सरकारला पदच्युत केल्यानंतर म्यानमारला भारतीय परराष्ट्र सचिवांची ही पहिली भेट होती.
चर्चेतील महत्त्वाचे मुद्दे
- देशात लवकरात लवकर लोकशाहीचे पुनरागमन; राजकीय कैद्यांची मुक्ती, संवादाद्वारे समस्यांचे निराकरण; हिंसाचारास पूर्णपणे आळा आदी मुद्द्यांवर भर देण्यात आला.
- भारत-म्यानमार सीमावर्ती भागांसह लोककेंद्रित सामाजिक-आर्थिक विकास प्रकल्पांना भारताचा सतत पाठिंबा, तसेच कलादान मल्टिमोडल ट्रान्झिट ट्रान्सपोर्ट प्रकल्प आणि त्रिपक्षीय महामार्ग यांसारख्या चालू कनेक्टिव्हिटी उपक्रमांच्या जलद अंमलबजावणीसाठी भारताची वचनबद्धता.
- तसेच म्यानमारच्या लोकांच्या फायद्यासाठी राखीव राज्य विकास कार्यक्रम आणि सीमा क्षेत्र विकास कार्यक्रमांतर्गत प्रकल्प सुरू ठेवण्याचाही भारताने पुनरुच्चार केला.
भारत-म्यानमार संबंध
अ) भौगोलिक स्थान
- म्यानमार हा एकमेव आशियाई देश आहे, जो ईशान्य भारताशी जोडला गेला आहे.
- भारत आणि म्यानमारची भूसीमा १६२४ किमी असून सागरी सीमा ७२५ किमीची आहे.
म्यानमारला जोडून असलेली भारतीय राज्ये:
- अरुणाचल प्रदेश, नागालँड, मणिपुर आणि मिझोरम, इ.
ब) १९५१ मध्ये मैत्री करारावर स्वाक्षरी झाल्यानंतर भारत आणि म्यानमार संबंध अधिकृतपणे सुरू झाले.
क) दोन परराष्ट्र धोरणांचा संगम
- म्यानमार हा एकमेव देश आहे जो भारताच्या ‘नेबरहुड फर्स्ट धोरण’ आणि ‘ॲक्ट ईस्ट धोरणाच्या छेदनबिंदूवर स्थित आहे.
- इंडो-पॅसिफिकमधील प्रादेशिक मुत्सद्देगिरीच्या भारताच्या सरावात म्यानमार महत्त्वपूर्ण घटक आहे.
- तसेच दक्षिण आशिया व आग्नेय आशियाला जोडणारा भूमी पूल म्हणूनही म्यानमार महत्त्वाचा आहे.
ड) चीनशी स्पर्धा करण्यासाठी म्यानमारचे महत्त्व
- हिंदी महासागरासाठी सुरक्षा आणि सर्वांसाठी वाढ (SAGAR) या धोरणाचा भाग म्हणून, भारताने म्यानमारच्या राखीव राज्यातील सितवे बंदर विकसित केले आहे.
इ) राष्ट्रीय सुरक्षा
- भारतातील ईशान्येकडील राज्ये डाव्या विचारसरणीच्या अतिरेकी आणि अंमली पदार्थांच्या व्यापारी मार्गांनी (सुवर्ण त्रिकोण) प्रभावित आहेत या धोक्यांना तोंड देण्यासाठी भारत आणि म्यानमार सैन्याने ‘ऑपरेशन सनशाईन’ सारख्या लष्करी कारवाया केल्या आहेत.