भारतात आढळलेल्या कोरोना उपप्रकारांचे कप्पा आणि डेल्टा असे नामकरण
- भारतात सर्वप्रथम बी 1.617.1 आणि बी 1.617.2 या दोन विषाणू प्रकारांना अनुक्रमे कप्पा आणि डेल्टा अशी नावे देण्यात आली आहेत.
- या विषाणू प्रकाराचे शास्त्रीय नाव लक्षात ठेवण्यास व वापरण्यास अवघड असल्यामुळे भारतीय माध्यमांनी यास भारतीय उपप्रकार असे संबोधण्यास सुरुवात केली.
- यामुळे भारताने नाराजी व्यक्त केल्यामुळे जागतिक आरोग्य संघटनेने या SAARS COV-2 विषाणूच्या उपप्रकारांचे नाव ग्रीक वर्णमालेतील दहावे अक्षर म्हणजे कप्पा आणि चौथे अक्षर म्हणजे डेल्टा यानुसार दिली आहेत.
- मात्र त्यांच्या शास्त्रीय नावात महत्त्वाची शास्त्रीय माहिती असल्यामुळे या नवीन नावांचा वापर संशोधनात करता येणार नाही.
- तसेच यामुळे देशाच्या नावावरून विषाणूंना ओळखले जाण्याचा अवमानास्पद प्रकारही टाळला जाणार आहे.
कोव्ह – 19 चे उपप्रकार व नवीन नावे
क्र. | शास्त्रीय नाव | प्रथम आढळण्याचे ठिकाण | नवे नाव | पहिल्यांदा आढळ |
1 | बी 1.1.7 | ब्रिटन | अल्फा | 12 डिसेंबर 2020 |
2 | बी 1.351 | दक्षिण आफ्रिका | बीटा | 18 डिसेंबर 2020 |
3 | पी1 | ब्राझील | गॅमा | 11 जानेवारी 2021 |
4 | बी 1.427 | अमेरिका | एप्सिलॉन | 5 मार्च 2021 |
5 | पी 2 | ब्राझील | झेटा | 17 मार्च 2021 |
6 | बी 1.526 | अमेरिका | आयोटा | 24 मार्च 2021 |
7 | बी 1.617.1 | भारत | कप्पा | 4 एप्रिल 2021 |
8 | बी 1.617.2 | भारत | डेल्टा | 4 एप्रिल 2021 (VOI)
11 मे 2021 (VOC) |
VOI – Variant of Interest, VOC – Varian of Concern |
VOC- उदा. बी 1.1.7., बी 1.351, पी 1
- प्रसार अगदी सहज होतो.
- गंभीर आजारी पडणे.
- प्रतिपिंडे (ॲण्टीबॉडीज्) लस तसेच उपचारांचा काहीही परिणाम होत नाही.
VOI – रिसेप्टर बाइंडिंगशी संबंधित विशिष्ट जेनेटिक मार्कर असलेला प्रकार.
- उदा. बी 1.617.1
व्हॅरिएण्टसची निर्मिती :
- विषाणूच्या रुपांमध्ये एक किंवा अधिक उत्परिवर्तन (mutation) होऊन व्हेरिएण्टस्ची निर्मिती होते. जे एकमेकांपासून भिन्न असतात.
उत्परिवर्तन म्हणजे काय?
- सजीवांच्या पेशीतील जनुक तसेच गुणसूत्रांमध्ये घडून आलेला बदल म्हणजे उत्परिवर्तन.
बी 1.617 : दुहेरी परिवर्तन
- E 484 आणि L452R यांच्या उत्परिवर्तनामुळे बी 1.617 ची उत्पत्ती.
- भारतात 70% तर ब्रिटनमध्ये 23%, सिंगापूर 2%, ऑस्ट्रेलिया 1%, जनुके ही बी 1.617 उत्परिवर्तनाशी संबंधित आहेत.
व्हायरसचे नाव कसे दिले जाते?
- रोगनिदानविषयक चाचण्या, लस आणि औषधे विकसित करण्यासाठी व्हायरसचे नाव हे त्यांच्या आनुवंशिक संरचनेच्या आधारे दिले जाते.
- इंटरनॅशनल कमिटी ऑन टॅक्सोनॉमी ऑफ व्हायरस (आयसीटीव्ही) ही यासाठी जबाबदार आहे.