गुलाब चक्रीवादळ

गुलाब चक्रीवादळ

• २४ सप्टेंबरला बंगालच्या आखातामध्ये निर्माण झालेल्या कमी दाबाच्या क्षेत्रामुळे ‘गुलाब‘ या गंभीर (severe) प्रकारातल्या चक्रीवादळाची निर्मिती झाली.
• पाकिस्तानने या चक्रीवादळाचे नामकरण केले.
• ताशी ९५ किलोमीटर्स वेग असणाऱ्या या चक्रीवादळाने दक्षिण ओरिसा आणि उत्तर आंध्रप्रदेश या प्रदेशांना प्रभावित केले.
• २६ सप्टेंबरला आंध्रप्रदेशाच्या पूर्व किनार्‍यावर गुलाबने धडक मारली.(landfall)
• त्यानंतर पश्चिमेकडे सरकताना त्याची शक्ती हळूहळू कमी होत गेली परंतु अरबी समुद्रामध्ये गेल्यानंतर उपलब्ध झालेल्या पाण्यामुळे एक ऑक्टोबरला पुन्हा कमी दाबाचे क्षेत्र निर्माण होऊन नवीन ‘शाहीन’ या चक्रीवादळाची निर्मिती झाली.
• शाहीन हे नाव कतार देशाने दिलेले असून अरेबिक भाषेत त्याचा अर्थ बहिरी ससाणा होतो.
• ओमान या देशावर सदर चक्रीवादळाचा सर्वाधिक प्रभाव जाणवला.
• साधारणपणे उत्तर हिंदी महासागरात (विशेषतः बंगालचा उपसागर आणि अरबी समुद्र)एप्रिल ते जून आणि ऑक्टोबर ते डिसेंबर या काळामध्ये उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळांची निर्मिती होते.
• मे-जून आणि ऑक्टोबर-नोव्हेंबरमध्ये निर्माण झालेले चक्रीवादळ हे तीव्र स्वरूपाचे आणि विनाशकारी असतात.
• २०२१ वर्षामध्ये तौक्ते आणि यास चक्रीवादळांना भारताने तोंड दिल्यानंतर गुलाब हे निर्माण होणारे असे तिसरे उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळ आहे.
• उत्तर हिंदी महासागर विभागामध्ये निर्माण होणाऱ्या चक्रीवादळांना १३ आशियाई देश नावे देतात.
• प्रत्येक देश १३ नावं अशी एकूण १६९ नावे दरवर्षीच्या यादीत असतात.
• भारतातर्फे भारतीय हवामान विभाग चक्रीवादळांना नावे देतो.